Yaponlar ilk dəfə keçən əsrin 80-ci illərində funksional qidalanma barədə danışmağa başladılar. Bu nəzəriyyənin mənası, bütün qida məhsullarının yalnız fizioloji cəhətdən lazımlı deyil, eyni zamanda insan orqanizminə aydın bir farmakoloji təsir göstərə biləcəyinə də yaxınlaşır.
Statistikaya görə, Yaponiya pəhriz əlavələri (BAA) istehlakında 1-ci yerdədir və haqlı olaraq uzun qaraciyərlər ölkəsi hesab edilə bilər. Bununla birlikdə, əvvəlcə funksional qidalanma barədə danışmağa başladılar. Rusiyaya gəldikdə, burada pəhriz əlavəsi sözü hələ də əhalinin əksəriyyəti tərəfindən insan bədəninə düşmən bir şey kimi qəbul edilir. Diyetoloqlar bu ikisi arasında həqiqətən çox fərq olmadığını düşünürlər. Onlar yalnız forma ilə fərqlənir.
Bəlkə də pəhriz əlavələrinə mənfi qida əlavələri də deyilən qida boyaları, qoruyucu maddələr və digər texnoloji qatqılarla bənzətmədən qaynaqlanır. Bunlar həqiqətən qeyri-ərzaq, sintetik maddələr ehtiva edə bilər. Qarışıqlıq, qida qatqıları (BAA) və qida qatqılarının (boyalar, emulqatorlar və s.) "Qida əlavələri" kimi siyahıya alındığı İngilis dilindən tərcüməsi ilə də gətirilir.
Çox vaxt sintetik bir təbiətə sahib olan əczaçılıq preparatlarının, bitki mənşəli konsentrat ekstraktlardan daha çox Rusiya əhalisinə inam yaratması təəccüblüdür. Sonuncusu kapsul və ya tablet şəklində də olsa da, qida məhsulları kimi təsnif edilir. Pəhriz əlavələrində insan orqanizmi üçün lazım olan vitaminlər, minerallar, mikroelementlər norması bir qədər aşıldığı üçün kurslarda qəbul edilməlidir.
Həm pəhriz əlavələri, həm də funksional qidalanma sistemi bədəndəki əsas maddələrin çatışmazlığını kompensasiya edə bilər. Yalnız bu müddət uzundur. Diyetoloqlar, pəhriz əlavələrinin funksional qidalanma olan bir sistemdə istifadə edilməli olduğunu qəbul edirlər. O zaman sağlamlığın bərpasının səmərəliliyi daha yüksəkdir. Xüsusi yeməkləri funksional yeməklərlə qarışdırmaq olmaz. Birincisi, əhalinin müəyyən qrupları üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi bir yüksək keyfiyyətli məhsul dəsti deməkdir: uşaqlar, hamilə qadınlar, idmançılar.
Funksional bəslənməyə gəlincə, elmi konsepsiyaya görə, yalnız insan orqanizminin fəaliyyətinin bəzi əsas funksiyalarına açıq şəkildə müsbət təsir göstərən şey buna aid edilə bilər. Məsələn, laktik bir fermentləşdirilmiş süd məhsulu bağırsaq mikroflorasını bərpa etməyə kömək edir və azaldılmış şəkər və ya xolesterol miqdarı olan məhsullar şəkərli diabet xəstələri və ürək-damar xəstəliklərindən əziyyət çəkən insanlar üçün profilaktik vasitədir.
Diyetoloqlar - qidalanma elmi sahəsində mütəxəssislər, müasir qidalar babalarımızın yediklərindən təəccüblü şəkildə fərqləndiyindən funksional qidalara ciddi yanaşmaq lazım olduğuna inanırlar. Təbii ehtiyatların tükənməsi, kimyəvi gübrələrin kütləvi istifadəsi, antibiotiklərin, hormonların və pestisidlərin istifadəsi təbiətə düzəlməz ziyan vurmuşdur. Bu səbəbdən funksional bəslənmə elm adamlarının və diyetoloqların ixtirası deyil, zamanın əmridir.
